− 10 - كەزەكتى دۇنيە جۇزىلىك حۋاچياۋ، حۋارىن قوعامدىق ۇيىمدارى بىرلەسكەن دوستىق جينالىسى ۋاكىلدەرىنىڭ شينجياڭداعى ەكسكۋرسيا، ساپارىنان ەستەلىك
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جىڭ جو
دۇنيە جۇزىلىك حۋاچياۋ، حۋارىن قوعامدىق ۇيىمدارى بىرلەسكەن دوستىق جينالىسى − الەمدەگى حۋاچياۋ، حۋارىنداردىڭ باستى قوعامدىق ۇيىمدارىنىڭ جانە جاۋاپتىلارىنىڭ دوستىق اۋىس - كۇيىس جاساسۋىنىڭ ماڭىزدى تۇعىرى. 10 - كەزەكتى دۇنيە جۇزىلىك حۋاچياۋ، حۋارىن قوعامدىق ۇيىمدارى بىرلەسكەن دوستىق جينالىسى تاياۋدا عانا بەيجيڭدە جابىلدى، 5 - ايدىڭ 10 - كۇنى جينالىسقا قاتىناسقان ءىشىنارا ۋاكىلدەر دەم الىپ دامىلداماي - اق ۇشاقپەن شينجياڭعا جەدەل جەتىپ، ەكسكۋرسيادا، ساپاردا بولدى.
5 - ايدىڭ 10 - كۇنىنەن 13 - كۇنىنە دەيىنگى ەكسكۋرسيا، ساپار كەزىندە ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگىلەر ءۇرىمجى، تۇرپان سىندى ەكى جەردەگى جەرگىلىكتى بۇقارامەن ىشكەرىلەي اڭگىمەلەسىپ، شينجياڭنىڭ قوعامدىق دامۋ جاعدايىن جان - جاقتى ۇعىستى. ولار ءبىر اۋىزدان بىلاي دەپ قارادى: شينجياڭنىڭ دامۋ تابىستارى جۇرتقا ايان، جاراسىمدى، ورنىقتى اسا تاماشا جاعدايىنا كۇمان جوق، شينجياڭنىڭ بولاشاعىنا سەنىمىمىز كۇشتى.
ءار ۇلت حالقى باقىتتى، الاڭسىز تۇرمىس كەشىرۋدە
قايناعان بازار، ەرەكشەلىككە يە ءدامدى تاعامدار، كوركەم كورىنىستەر جانە جۇزدەرىنەن كۇلكى ەسكەن جەرگىلىكتى بۇقارا ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگىلەردىڭ شينجياڭ جونىندەگى ەڭ تەرەڭ اسەرىنە اينالدى.
قويۋ ۇلتتىق ەرەكشەلىككە جانە وڭىرلىك مادەنيەت ەرەكشەلىگىنە يە شينجياڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازارىندا ادامدار ءيىن تىرەسىپ، تاۋارلار كوز جاۋىن الادى. وزگەشە قۇرىلىس، سالت - ءداستۇر، ادەت - عۇرىپ، وزگەشە ءدامدى تاعامدار، ۇلتتىق ءان - ءبي، ءبار - ءبارى دە ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگىلەردى ايالداپ سۋرەتكە تۇسىرۋگە ايرىقشا باۋرادى، ولاردىڭ كەتكىسى كەلمەي قالدى.
اۆتوكولىك ءزاۋلىم كوپىردەن زۋلاپ وتكەندە، شينجياڭعا ىلگەرىندى - كەيىندى 4 رەت كەلگەن ما جيانبو قاتتى اسەرلەندى.
تايلاندتان كەلگەن ما جيانبو سول جەردەگى چياۋميندەر باسشىسى ەكەن. ونىڭ قاراۋىنشا، مايەگى قالىڭ وسى مەكەننىڭ بۇگىنگى تاڭداعى دامۋ وزگەرىسى وراسان زور، اسىرەسە، نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسى جاعىنداعى ناتيجەلەرى ادامدى سۇيىندىرەدى.
”ءار جولى شينجياڭعا كەلگەندە قۋانارلىق وزگەرىستەردى كورەمىن“. ما جيانبو تەبىرەنە بىلاي دەدى: ءۇرىمجىنى مىسال ەتسەك، 8 جىلدىڭ الدىنداعىمەن سالىستىرعاندا، بۇل ارادا بيىك عيماراتتار كوبەيىپ، جولدار جان - جاققا تۇتاسىپ، مەترو قاتىناپ، قالا بارعان سايىن گۇلدەنىپ كەلەدى ەكەن.
”بۇل رەتكى شينجياڭ ساپارىنىڭ ءمانى زور بولدى“. پاناماداعى حۋاچياۋ، حۋارىندار ءوزارا كومەكتەسۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى چىن جىشيڭ تىلشىگە بىلاي دەدى: شەتەلدە ”شينجياڭ حاۋىپتى“ دەگەن وسەك تارالىپ كەلگەن ەدى، ناقتى ورىندا ساپارلاعاننان كەيىن، شىندىق پەن وسەكتىڭ مۇلدە سايكەسپەيتىندىگىن بايقادىم.
”تۇندە كەشكى بازاردى ارالادىق، ول ارادا قالىڭ ادام قايشالىسۋدا، ادامدار شاراپ ءىشىپ، شاتتانا ازىلدەسۋدە“. بيرما جۇڭحۋا ساۋداگەرلەر باس قوعامىنىڭ باستىعى لين ۋىنمىڭ بىلاي دەدى: شينجياڭ حالقىنىڭ تۇرمىس جاعدايى ۇزدىكسىز جاقسارعاندىعىن، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تاتۋ - ءتاتتى ەكەندىگىن، مەشىتتە بارلىعى ءتارتىپتى جۇرگىزىلىپ جاتقاندىعىن، از ۇلتتاردىڭ مادەنيەتى جالعاسقاندىعىن جانە قورعالعاندىعىن، ءىشىنارا شەتەل اقپارات قۇرالدارىنىڭ حابارلاعانىنا مۇلدە ۇقسامايتىن شينجياڭدى ءوز كوزىممەن كوردىم.
از ۇلتتاردىڭ مادەنيەتى تولىقسي تۇسۋدە
5 - ايدىڭ 12 - كۇنى كەشتە تۇرپان ۇلكەن تەاترحاناسىندا تارتىمدى ءان - ءبي كونسەرتى قويىلىپ جاتتى. ساحنا استىندا دۇنيە ءجۇزىنىڭ ءار جەرىنەن كەلگەن حۋاچياۋ، حۋارىن ۋاكىلدەرى كونسەرتتى كوز الماي تاماشالاۋدا، ءالسىن - ءالى شاتىرلاعان شاپالاق ءۇنى ەستىلەدى.
ارتيستەر ويناقى ”نازىركوم“ ءبيىن بيلەگەندە سول جەردەگى دۋماندى بەينە شارىقتاۋ شەگىنە جەتتى، ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەلەرى ارت - ارتىنان ساحناعا شىعىپ، بىرگە بيگە باستى. زالدى بارابان ءۇنى، مۋزيكا ءۇنى، القاۋ ۇندەرى، شاپالاق ءۇنى كەرنەدى.
ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەلەرى الگىندە بىرگە بيلەگەن ”نازىركوم“ ءبيىنىڭ تۇرپاننان شىققاندىعىن، ۇلگىسى الۋان ءتۇرلى، وڭىرلىك ەرەكشەلىگى ايقىن ەكەندىگىن، ايگىلى ”ون ەكى مۇقامنىڭ“ قۇرامداس بولىگى، سونداي - اق حالىقتىق ونەردىڭ دارا ورىندالۋ فورماسى ەكەندىگىن ءبىلدى.
تانىستىرۋدى تىڭداعاننان كەيىن ۋاكىلدەر بىلاي دەپ قارادى: جۇڭگو ۇكىمەتى شينجياڭنىڭ كوپ ۇلت مادەنيەتىن قورعاۋ جولىندا وراسان قۇلشىنىس جاساپتى، شينجياڭنىڭ ادامدىق ۇقىق جاعدايىن ايىپتاعان وسەك جانە ”مادەنيەت جويىلدى“ دەگەن ايىپتاۋلار بۇكىلدەي شىندىقتى بۇرمالاپ، اق - قارانى شاتاستىرعاندىق.
يارعول بايىرعى قالاسى، سۇلەيمەن ۋاڭ مۇناراسى، كارىز قۇدىعى سياقتى مادەني ەسكى جۇرتتاردى ەكسكۋرسيالاعاننان كەيىن نورۆەگياداعى چياۋميندەر باسشىسى ما ليە بىلاي دەدى: شينجياڭ ەجەلدەن كوپ نەگىزدى مادەنيەت قاتار ءومىر سۇرگەن ءوڭىر، مۇنداعى كوپ نەگىزدى مادەنيەت توعىسقان قازىرگى جاعداي ءار ۇلتتىڭ بىرگە اسا تاماشا تۇرمىس كەشىرىپ جاتقاندىعىن ايگىلەيدى.
يندونەزيا كىجيا اۋىلداستار قوعامىنىڭ ءتوراعاسى شيە جيندى بىلاي دەدى: جۇڭگونىڭ ۇلىلىعى − ونىڭ ءار ۇلتتىڭ مادەنيەتى مەن ءدىني سەنىمىن سيعىزۋىندا. بايقايمىن، سىرتتىڭ (شەتەلدىڭ) شينجياڭعا جالا جاپقان حابارلارىنىڭ ءبارى وتىرىك ەكەن.
اتالمىش ”مادەنيەتتى جويۋ“ جونىندە، مالايزيالىق چياۋباۋ حۋاڭ تيانلۇڭ مىسقىلداي كۇلدى. نەشە كۇننەن بەرگى ەكسكۋرسيا، ساپار بارىسىندا، ول شينجياڭنىڭ شىن بەينەسىن ءوز كوزىمەن كوردى. ول شينجياڭداعى از ۇلتتاردىڭ مادەنيەتى مەن ءداستۇرى ساقتالىپ قالعاندىعىن ءارى وتە جاقسى قورعالىپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ ءبىر بولىگىنە اينالعاندىعىن ايتتى.
”شينجياڭ جاقسى جەر“
ۆەنەسۋەلانىڭ لارا ولكەسى جۇڭحۋا اۋىلداستار قوعامىنىڭ ءتوراعاسى ۋ سىشيۇڭ ءوزىنىڭ شينجياڭداعى تۇڭعىش رەتكى ساپارىنا كوڭىلى تولاتىندىعىن ءبىلدىردى. ول شينجياڭنىڭ كەشەندى قورعامالى باجى اۋماعى قۇرىلىسى، شەكارا وتكەلى قۇرىلىسى سياقتىلاردان كوپ شابىت الىپتى.
”شينجياڭ مەن ۆەنەسۋەلانىڭ كۇن تۇسەتىن ۋاقىتى ۇزاق، جاۋىن - شاشىن از بولۋ سىندى ۇقساستىعى بار ەكەن“. ۋ سىشيۇڭ شينجياڭداعى فوتوۆولتتىق كاسىپ سالاسىنىڭ بولاشاعى نۇرلى ەكەندىگىن، تاجىريبەلەرى مەن ءادىس - شارالارىن ۆەنەسۋەلادا جالپىلاستىرۋعا تاتيتىندىعىن ايتا كەلىپ، اراداعى اۋىس - كۇيىسكە ويداعىداي دانەكەر بولاتىندىعىن ايتتى.
شەتەلدەگى چياۋمين باۋىرلاستار جۇڭگو مەن شەتەلدى ساباقتاستىراتىن دارا باسىمدىققا يە، جۇڭگو مەن دۇنيە ءجۇزىن بايلانىستىراتىن ماڭىزدى كوپىر جانە دانەكەر.
فينلانديادان كەلگەن چياۋميندەر باسشىسى جۋ حايلۇن سۇيىنە بىلاي دەدى: ”شينجياڭ جاقسى جەر“، بايلىعى مول، كورىنىسى سان الۋان، قوعامدىق مادەنيەتى كوپ نەگىزدى. بۇدان كەيىن شينجياڭعا تاعى كەلسەم دەيمىن، سونىمەن بىرگە فينلاندياداعى جانە دۇنيە ءجۇزىنىڭ جەر - جەرىندەگى اناعۇرلىم كوپ حۋاچياۋ، حۋارىندارعا شينجياڭدى تانىستىرىپ، ولاردى شينجياڭعا كەلىپ قوناق بولىپ قايتۋعا شاقىرامىن.
شۆەتساريا چافاحاۋسىن جۇڭگولىقتار قوعامىنىڭ باستىعى جيا كىجيە ”بالالىق شاعىمداعى ارمانىم ورىندالدى“ دەگەن سوزبەن شينجياڭداعى ساپارىنان العان اسەرىن بەينەلەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، شينجياڭنىڭ ءدامدى تاعامدارى مەن كوركەم كورىنىستەرىنەن سىرت، ءار ۇلتتىڭ جاراسىمدى بىرگە جاساسقان بەينەسى ونى وزىنە باۋراپتى. ول ۇلتتاردىڭ ۇلى ىنتىماعىنىڭ سالتاناتتى كورىنىسىن كورىپ تەرەڭ اسەر العاندىعىن ايتتى.
مىڭ ەستىگەننەن ءبىر كورگەن ارتىق، ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگىلەر شينجياڭنىڭ كوپ جەرىندە كوپ نەگىزدى گۋمانيتارلىق سالت - سانا مەن ۇلتتىق مادەنيەتتى سەزىنىپ، تاريحي مادەني مۇرالاردىڭ قورعالعاندىعىن جانە ولارعا مۇراگەرلىك ەتىلگەندىگىن، حالىقتىڭ ءدىن−ي سەنىم ەركىندىگى ءونىمدى قامتاماسىز ەتىلگەندىگىن ءوز كوزدەرىمەن كوردى. ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەلەرى باتىس ەلدەرىندەگى ءىشىنارا اقپارات قۇرالدارىنىڭ شينجياڭ جونىندەگى جالعان ينفورماتسيالارى اۋىزعا الۋعا تاتىمايتىندىعىن، ءوز كوزىمەن كورگەندەرىنە سەنەتىندىكتەرىن، شينجياڭنىڭ ىستەرىنىڭ گۇلدەنىپ - كوركەيۋىن، العا باسۋىن قولدايتىندىقتارىن، بۇكىل دۇنيە جۇزىنە شىنايى شينجياڭدى تانىستىراتىندىقتارىن ءبىلدىردى.