شي جينپيڭ تۇڭعىش كەزەكتى جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىن باسقاردى ءارى ارقاۋ ءسوز سويلەدى

　　ءوزارا قارايلاساتىن، بىرگە داميتىن، جالپى بەتتىك حاۋىپسىز، ۇرپاقتار بويى دوس بولاتىن جۇڭگو - ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇرۋدى باسا دارىپتەدى

　　□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى حۋاڭ جيڭۋىن تۇسىرگەن

　　5 - ايدىڭ 19 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ شانشي ولكەسىنىڭ شي - ان قالاسىندا تۇڭعىش كەزەكتى جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىن باسقاردى ءارى «ءوزارا قارايلاساتىن، بىرگە داميتىن، جالپى بەتتىك حاۋىپسىز، ۇرپاقتار بويى دوس بولاتىن جۇڭگو − ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇرايىق» تاقىرىبىندا ارقاۋ ءسوز سويلەدى. قازاقستان زۇڭتۇڭى توقايەۆ، قىرعىزستان زۇڭتۇڭى جاپاروۆ، تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمون، تۇركمەنستان زۇڭتۇڭى بەردىمۇحامەدوۆ، وزبەكستان زۇڭتۇڭى مىرزيويەۆ قاتىناستى.

　　□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى شىن حۇڭ تۇسىرگەن

　　□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ديڭ حايتاۋ تۇسىرگەن

　　شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 19 - كۇنى شي - اننان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر چۋ گوچياڭ، ليۋ حۋا، شۇي كى). 5 - ايدىڭ 19 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ شانشي ولكەسىنىڭ شي - ان قالاسىندا تۇڭعىش كەزەكتى جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىن باسقاردى. قازاقستان زۇڭتۇڭى توقايەۆ، قىرعىزستان زۇڭتۇڭى جاپاروۆ، تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمون، تۇركمەنستان زۇڭتۇڭى بەردىمۇحامەدوۆ، وزبەكستان زۇڭتۇڭى مىرزيويەۆ قاتىناستى. مەملەكەت باسشىلارى جۇڭگونىڭ ورتا ازياداعى 5 ەلمەن دوستىق بارىس - كەلىس تاريحىنا دوستىق بەينەمەن جاپپاي قايىرىلا قاراپ، ءار سالاداعى سەلبەستىك تاجىريبەلەرىن قورىتىندىلاپ، بولاشاقتاعى سەلبەستىك بەتالىسىنا كوز جىبەردى، بولاشاقتى كوزدە ۇستاپ، اناعۇرلىم تىعىز جۇڭگو − ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇرۋعا ءبىر اۋىزدان قوسىلدى.

　　5 - ايداعى شي - اندا الۋان ءتۇرلى گۇلدەر جايقالا اشىلىپ، بار تىرشىلىك ومىرشەڭدىك كۇشكە تولدى. باحى وزەنىنىڭ بويىنداعى شي - ان حالىقارالىق ءماجىلىس ورتالىعىندا جۇڭگو مەن ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت تۋلارى جەلبىرەپ، جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىنىڭ ءماجىلىس بەلگىسىمەن ءوزارا جاراسىم تاۋىپ، عاسىرلىق بايىرعى استانا تاريح پەن بولاشاقتى توعىستىرعان سالتاناتتى جينالىستى قارسى الدى.

　　ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى ىركەس - تىركەس جەتتى. شي جينپيڭ 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن ىقىلاسپەن قول الىستى ءارى توپتىق سۋرەتكە ءتۇستى.

　　ساعات 10 مولشەرىندە جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى رەسمي باستالدى.

　　شي جينپيڭ، اۋەلى، جۇڭگو ۇكىمەتى مەن جۇڭگو حالقى اتىنان 5 ەل مەملەكەت باسشىلارىنىڭ شي - انعا كەلىپ تۇڭعىش كەزەكتى جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسقاندىعىن قىزۋ قارسى الاتىندىعىن ءبىلدىردى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قازىرگى تاڭداعى دۇنيە جۇزىندە 100 جىلدا بولماعان زور وزگەرىس جەدەل قۇبىلىپ، حالىقارالىق جانە وڭىرلىك جاعدايدا تەرەڭ دە كۇردەلى وزگەرىستەر تۋىلۋدا، وراي جانە سايىس بۇرىن بولماعان دەڭگەيگە جەتتى. وسىنداي شەشۋشى تاريحي ساتتە ءبىزدىڭ جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىن اشۋىمىز سەلبەسىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن ءداۋىر اعىمىنا ۇيلەسەدى، ۇرپاقتار بويى دوس بولاتىن حالىق تىلەگىن ايگىلەدى، مۇنىڭ جۇڭگونىڭ ورتا ازياداعى ەلدەرمەن قارىم - قاتىناسىن دامىتۋ جونىنەن ماڭىزدى دا تەرەڭ ىقپال كورسەتەتىندىگى ءارى دۇنيە جۇزىلىك ءمان الاتىندىعى ءسوزسىز. جۇڭگو جاق ءار جاقپەن بىرگە شي - ان باسشىلار ءماجىلىسىن وراي ەتىپ، تاريحي تاجىريبەلەردى قورىتىندىلاپ، سەلبەستىك جوباسىن جاساپ، ۇيىسۋ قابىلەتىن، جاسامپازدىق قابىلەتتى، ارەكەت قابىلەتىن ايگىلەپ، جۇڭگو − ورتا ازيا قارىم - قاتىناسىنىڭ ورنىقتى قاداممەن الىسقا جەتۋىن بىرگە ىلگەرىلەتۋدى قالايدى.

　　شي جينپيڭ «ءوزارا قارايلاساتىن، بىرگە داميتىن، جالپى بەتتىك حاۋىپسىز، ۇرپاقتار بويى دوس بولاتىن جۇڭگو − ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇرايىق» تاقىرىبىندا ارقاۋ ءسوز سويلەدى.

　　شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: شي - ان جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ جانە جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ماڭىزدى وشاقتارىنىڭ ءبىرى، سونداي - اق بايىرعى جىبەك جولىنىڭ شىعىستاعى باستالۋ ءتۇيىنى. سان عاسىردان بەرى جۇڭگو ورتا ازياداعى ءار ۇلت حالقىمەن بىرگە جىبەك جولىنىڭ وركەندەۋىن جانە گۇلدەنۋىن ىلگەرىلەتىپ، دۇنيە جۇزىندەگى وركەنيەتتەردىڭ ارالاسۋىنا، توعىسۋىنا، باي مازمۇندى بولۋىنا، دامۋىنا تاريحي سيپاتتى ۇلەس قوستى. بۇگىن ءبىزدىڭ شي - اندا باس قوسۋىمىز سان عاسىرلىق دوستىقتى ونان ارى جالعاستىرىپ، شىت جاڭا بولاشاق اشۋىمىزدا ەرەكشە ماڭىزدى مانگە يە.

　　شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: 2013 - جىلى مەن ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن“ بىرگە قۇرۋ باستاماسىن العا قويدىم. 10 جىلدان بەرى جۇڭگو ورتا ازياداعى ەلدەرمەن جىبەك جولىنىڭ جاپپاي گۇلدەنۋىن قول ۇستاسا ىلگەرىلەتىپ، بولاشاققا بەت العان تەرەڭ سەلبەستىكتى قۇلشىنا ورناتىپ، ەكى جاقتى قارىم - قاتىناستى شىت جاڭا داۋىرگە الا كىردى. جۇڭگونىڭ ورتا ازياداعى ەلدەرمەن قارىم - قاتىناسىنىڭ تەرەڭ تاريحي توركىنى، كەڭ كولەمدى رەال قاجەتى، بەرىك حالىق تىلەگى نەگىزى بار، جاڭا داۋىردە جالىندى تىرشىلىك تىنىسى مەن تاسقىنداعان ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتتى.

　　كەزەكتە دۇنيە ءجۇزىنىڭ وزگەرىسى، ءداۋىر وزگەرىسى، تاريح وزگەرىسى بۇرىن بولماعان تاسىلمەن ورىستەۋدە. ورتا ازيا شىعىس پەن باتىستى تۇتاستىراتىن، وڭتۇستىك پەن سولتۇستىكتى ەندەي وتەتىن توعىز جولدىڭ تورابىندا تۇر.

　　دۇنيە ءجۇزى ورنىقتى ورتا ازياعا مۇقتاج. ورتا ازياداعى ەلدەردىڭ يەلىك ۇقىعى، حاۋىپسىزدىگى، تاۋەلسىزدىگى، تەرريتوريا تۇتاستىعى، ءسوز جوق، قورعالۋعا ءتيىس، ورتا ازيا حالقىنىڭ وزدەرى دەربەس تاڭداعان دامۋ جولىنا، ءسوز جوق، قۇرمەت ەتىلۋگە ءتيىس، ورتا ازيا ءوڭىرىنىڭ بەيبىتشىلىككە، جاراسىمدىلىققا، تىنىشتىققا ۇمتىلعان قۇلشىنىسى، ءسوز جوق، قولداۋعا يە بولۋعا ءتيىس.

　　دۇنيە ءجۇزى گۇلدەنىپ - كوركەيگەن ورتا ازياعا مۇقتاج. ومىرشەڭدىك كۇشكە تولى، كۇننەن - كۇنگە وركەندەگەن ورتا ازيا وڭىردەگى ءار ەل حالقىنىڭ تاماشا تۇرمىس تالپىنىسىن جۇزەگە اسىرا الادى، سونداي - اق دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ جاندانۋىنا، دامۋىنا قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش ۇستەي الادى.

　　دۇنيە ءجۇزى جاراسىمدى ورتا ازياعا مۇقتاج. ىنتىماقتىلىق، سيىسىمدىلىق، جاراسىمدىلىق − ورتا ازيا حالقىنىڭ تالپىنىسى. ءارقانداي ادامنىڭ ورتا ازيادا ارازدىق، قاراما - قارسىلىق تۋدىراتىن ۇقىعى جوق، ارالىقتان ساياسي جەكە مۇددە كوزدەۋىنە تىپتەن بولمايدى.

　　دۇنيە ءجۇزى ءوزارا تۇتاسقان ورتا ازياعا مۇقتاج. ورتا ازيانىڭ ازيا − ەۆروپا قۇرلىعىنىڭ ماڭىزدى ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ تورابىنا اينالىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ تاۋار ايىرباسى، وركەنيەت اۋىس - كۇيىسى، عىلىم - تەحنيكالىق دامۋى ءۇشىن ورتا ازيا ۇلەسىن قوسۋعا نەگىزى بار، شارت - جاعدايى بار، قابىلەتى قاپتال جەتەدى.

　　شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: بىلتىر جۇڭگو مەن ورتا ازياداعى 5 ەل جۇڭگو − ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى جاريالادى، بۇل − ءبىزدىڭ جاڭا ءداۋىر جاعدايىندا ءار ەل حالقىنىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسى مەن جارقىن بولاشاعىن كوزدەي وتىرىپ شىعارعان تاريحي تاڭداۋىمىز. جۇڭگو − ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدا تورتكە تاباندى بولۋ كەرەك:

　　ءبىرىنشى،ءوزارا قارايلاسۋعا تاباندى بولۋ. ستراتەگيالىق ءوزارا سەنىمدىلىكتى تەرەڭدەتىپ، يەلىك ۇقىق، تاۋەلسىزدىك، ۇلتتىڭ ار - نامىسى، ۇزاق بولاشاقتىق دامۋ سياقتى وزەكتى مۇددەگە ساياتىن ماسەلەلەردە قاي - قاشان دا ءبىر - بىرىنە ايقىن، پارمەندى قولداۋ كورسەتىپ، ءوزارا قارايلاساتىن، ىنتىماقتى، ءوزارا سەنەتىن ورتاق تۇلعانى قول ۇستاسا قۇرۋ كەرەك.

　　ەكىنشى، بىرگە دامۋعا تاباندى بولۋ. ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ سەلبەستىگى جاعىندا ۇزدىكسىز الدىڭعى لەكتە ءجۇرىپ، الەمدىك دامۋ باستاماسىنىڭ تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتىپ، ءداستۇرلى سەلبەستىكتىڭ كومەسكى كۇشىن تولىق جارىققا شىعارىپ، كەدەيلىكتى ازايتۋ، جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى بولۋ سياقتى جاڭا ارتۋ تۇيىندەرىن تۇلعالاپ، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن، ءبىرىن - ءبىرى تابىسقا جەتكىزەتىن ورتاق تۇلعانى قول ۇستاسا قۇرۋ كەرەك.

　　ءۇشىنشى، جالپى بەتتىك حاۋىپسىزدىككە تاباندى بولۋ. الەمدىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن بىرگە امالياتتا ايگىلەپ، سىرتقى كۇشتەردىڭ وڭىردەگى ەلدەردىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋىنە باتىل قارسى تۇرىپ، ءوڭىردىڭ حاۋىپسىزدىك جاقتاعى قيىن جاعدايىن كۇش سالا شەشىپ، قاقتىعىستان اۋلاق، ماڭگى بەيبىت بولاتىن ورتاق تۇلعانى قول ۇستاسا قۇرۋ كەرەك.

　　ءتورتىنشى، ۇرپاقتار بويى دوس بولۋعا تاباندى بولۋ. الەمدىك وركەنيەت باستاماسىن امالياتتا ايگىلەپ، ەل باسقارۋ تاجىريبەلەرى جونىندە اۋىس - كۇيىس جاساۋدى كۇشەيتىپ، وركەنيەتتەردىڭ ءوزارا ۇلگى الۋىن تەرەڭدەتىپ، جۇڭگونىڭ ورتا ازيا ەلدەرى حالىقتارىمەن ۇرپاقتار بويى دوس بولۋىنىڭ ىرگە تاسىن بەرىك ورناتىپ، ءوزارا ءتۇسىنىسىپ، ءوزارا بىلىسەتىن، جۇرەكتەس، نيەتتەس بولاتىن ورتاق تۇلعانى قول ۇستاسا قۇرۋ كەرەك.

　　شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: وسى رەتكى باسشىلار ءماجىلىسى جۇڭگو مەن ورتا ازيانىڭ سەلبەستىگىنە جاڭا تۇعىر ورناتتى، جاڭا بولاشاق اشتى. جۇڭگو جاق وسى رەتكى باسشىلار ءماجىلىسىن وتكىزۋدى وراي ەتىپ، ءار جاقپەن تىعىز سايكەسىپ، جۇڭگو − ورتا ازيا سەلبەستىگىن ويداعىداي جوبالاۋدى، ويداعىداي قۇرۋدى، ويداعىداي دامىتۋدى قالايدى.

　　ءبىرىنشى، مەحانيزم قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ. جۇڭگو جاق كاسىپ سالاسى جانە قارجى قوسۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، قاتىناس، شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋدى باسقارۋ، وقۋ - اعارتۋ، ساياسي پارتيالار سياقتى سالالاردا ديدارلاسۋ جانە تىلدەسۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، ءار ەلدىڭ جان - جاقتى ءوزارا تيىمدىلىك جاساپ، سەلبەستىك ورىستەتۋىنە كەڭ تۇعىر ورناتۋدى دارىپتەيدى.

　　ەكىنشى، ەكونوميكا - ساۋدا قارىم - قاتىناسىن كەڭەيتۋ. جۇڭگو جاق ساۋداعا قولايلىلىق جاساۋ جونىندە ءتىپتى دە كوپ شارالار شىعارىپ، ەكى جاقتىلى قارجى قوسۋ كەلىسىمىنىڭ دارەجەسىن كوتەرىپ، ەكى جاق شەكارا وتكەلدەرىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق قوسىمشا ونىمدەرىن كەدەننەن جىلدام وتكىزۋ ”جاسىل ارناسىمەن“ جاپپاي قامتىلۋىن جۇزەگە اسىرىپ، ”ورتا ازيا بۇلتتىق ونىمدەر جيناعى“ نەگىزگى تاقىرىپتىق قيمىلىن وتكىزىپ، كوپ تۇتىنىلاتىن تاۋار ساۋدا ورتالىعىن قۇرادى.

　　ءۇشىنشى، ۇلاستىرۋدى، تۇتاستىرۋدى تەرەڭدەتۋ. جۇڭگو جاق شەكارا اتتاعان تاسىمالداعى زات وتكىزۋ مولشەرىن جالپى بەتتىك جوعارىلاتىپ، كاسپي تەڭىزىنەن ەندەي وتەتىن حالىقارالىق تاسىمال ءدالىزى قۇرىلىسىنا قولداۋ كورسەتىپ، اۆياتسيا تاسىمال بازارىن اشىق ۇستاۋدى ىلگەرىلەتىپ، وڭىرلەردىڭ زات اينالىمى تورابىن دامىتادى. جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزى شوعىرلاندىرۋ ورتالىعى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، باسىمدىققا يە كاسىپورىنداردى ورتا ازيا ەلدەرىندە شەتەل قويماسىن قۇرۋعا، كەشەندى سيفرلى قىزمەت وتەۋ تۇعىرىن ورناتۋعا ىنتالاندىرادى.

　　ءتورتىنشى، ەنەرگيا سەلبەستىگىن كەڭەيتۋ. جۇڭگو جاق جۇڭگو − ورتا ازيا ەنەرگيا دامۋى سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىن ورناتىپ، جۇڭگو − ورتا ازيا تابيعي گاز قۇبىرىنىڭ D جەلىسىن قۇرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ەكى جاقتىڭ مۇناي - تابيعي گاز ساۋداسى كولەمىن كەڭەيتىپ، ەنەرگيا جالپى كاسىپ سالاسى تىزبەگى سەلبەستىگىن دامىتىپ، جاڭا ەنەرگيا جانە يادرو ەنەرگياسىنان بەيبىت پايدالانۋ سەلبەستىگىن كۇشەيتۋدى دارىپتەيدى.

　　بەسىنشى، جاسىل بولۋدى، جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتۋ. جۇڭگو جاق ورتا ازياداعى ەلدەرمەن سورتاڭ جەردى وڭاۋ، اشۋ، سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋ سياقتى سالالاردا سەلبەستىك ورىستەتىپ، ءشولدى ءوڭىر اۋىل شارۋاشىلىعى بىرلەسكەن تاجىريبەحاناسىن بىرگە قۇرىپ، ارال تەڭىزى ەكولوگيا داعدارىسىن شەشۋدى ىلگەرىلەتىپ، ورتا ازيادا جوعارى تەحنيكا كاسىپورىندارىن، ينفورماتسيا تەحنيكاسى كاسىپ سالاسى باقشاسىن قۇرۋىنا قولداۋ كورسەتۋدى قالايدى. جۇڭگو جاق ورتا ازياداعى ەلدەردىڭ باياندى دامۋ تەحنيكاسى، جاڭالىق اشۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ، كەڭىستىك ينفورماتسيا عىلىم - تەحنيكاسى سياقتى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ ارناۋلى سەلبەستىك جوسپارىنا ات سالىسۋىن قارسى الادى.

　　التىنشى، دامۋ قۋاتىن جوعارىلاتۋ. جۇڭگو جاق جۇڭگونىڭ ورتا ازيا ەلدەرىمەن عىلىم - تەحنيكا، كەدەيلىكتى ازايتۋ ارناۋلى سەلبەستىك جوسپارىن جاساپ، ”جۇڭگو − ورتا ازيا تەحنيكا، شەبەرلىك دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ جوسپارىن“ اتقارىپ، ورتا ازياداعى ەلدەردە اناعۇرلىم كوپ لۋبان شەبەرحاناسىن قۇرىپ، ورتا ازياداعى جۇڭگو قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردى جەرگىلىكتى ورىنعا اناعۇرلىم كوپ جۇمىستانۋ ورايىن ازىرلەۋگە شابىتتاندىرادى، ورتا ازياداعى ەلدەردى قارجى قۇراۋ جاعىنداعى قولداۋمەن جانە اقىسىز كومەكپەن قامدايدى.

　　جەتىنشى، وركەنيەتتەر تىلدەسۋىن كۇشەيتۋ. جۇڭگو جاق ورتا ازياداعى ەلدەردى ”مادەنيەت جىبەك جولى“ جوسپارىنا ات سالىسۋعا ۇسىنىس ەتىپ، ورتا ازيادا اناعۇرلىم كوپ ءداستۇرلى شيپاگەرلىك عىلىمى ورتالىعىن قۇرىپ، ءوزارا مادەنيەت ورتالىعىن قۇرۋدى جەدەلدەتىپ، ورتا ازياداعى ەلدەردى ۇكىمەتتىك وقۋ سيلىعى سانىمەن ۇزدىكسىز قامداپ، ورتا ازيا ەلدەرىندەگى جوعارى مەكتەپتەردىڭ ”جىبەك جولى داشۋەسى بىرلەستىگىنە“ قوسىلۋىن قولداپ، جۇڭگو − ورتا ازيا مادەنيەت جانە ساياحات قالاسىن“ سارالاۋ قيمىلىن ورىستەتۋدى ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگونىڭ ورتا ازياداعى ەلدەرمەن حالىقتىق مادەنيەت، كوركەمونەر جىلىن ويداعىداي وتكىزىپ، ورتا ازيانى بەتكە العان گۋمانيتارلىق ساياحات ارناۋلى پويەزىن جۇرگىزەدى.

　　سەگىزىنشى، ءوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاۋ. جۇڭگو جاق ورتا ازياداعى ەلدەردىڭ زاڭ اتقارۋ حاۋىپسىزدىگى مەن قورعانىس قۋاتى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋىنە كومەكتەسىپ، ءار ەلدىڭ ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ ءوڭىردىڭ حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ جانە لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ قۇلشىنىسىن قولداۋدى، ينتەرنەت حاۋىپسىزدىگى سەلبەستىگىن ورىستەتۋدى قالايدى. اۋعانىستان كورشى ەلدەرى سايكەستىرۋ مەحانيزمىنىڭ رولىن ۇزدىكسىز ساۋلەلەندىرىپ، اۋعانىستاننىڭ بەيبىتشىلىگىن، ونى قايتا قۇرۋدى بىرگە ىلگەرىلەتەدى.

　　شي جينپيڭ سوڭىندا بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ مەملەكەتتىك 20 - قۇرىلتايىندا جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى مەملەكەت قۇرۋ، ەكىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ارقىلى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋ وزەكتى مىندەتى ايقىندالدى. ءبىز ورتا ازياداعى ەلدەرمەن بىرگە وسىزامانداندىرۋ ۇستانىمى مەن امالياتى اۋىس - كۇيىسىن كۇشەيتىپ، دامۋ ستراتەگياسىن ءتۇيىلىستىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، سەلبەستىك جاساۋ ءۇشىن ءتىپتى دە كوپ وراي جاراتۋدى، 6 ەلدىڭ وسىزاماندانۋ اياق الىسىن كۇش بىرىكتىرە ىلگەرىلەتۋدى قالايمىز. قول ۇستاسىپ، يىق سۇيەسىپ، ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزىپ، بىرگە دامۋدى، بىرگە بايۋدى، بىرگە گۇلدەنۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، 6 ەلدىڭ اناعۇرلىم كوركەم بولاشاعىن بىرگە قارسى الايىق!

　　ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى ىلگەرىندى - كەيىندى ءسوز كەزەگىن الىپ، جۇڭگو جاقتىڭ تۇڭعىش كەزەكتى جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىن اشۋ دارىپتەمەسىن كوتەرگەنىن، سونداي - اق تابىسپەن ۇيىمداستىرىپ اشقاندىعىنا العىس ايتتى، ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ جۇڭگومەن جان - جاقتى سەلبەستىگىنىڭ سۇبەلى تابىستارعا قول جەتكىزگەندىگىنە بەلسەندى باعا بەردى. ولار مىنالاردى ءبىلدىردى: ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ جۇڭگومەن زامانالىق دوستىعى جانە تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگى بار، باستان - اياق ءوزارا قولداۋ كورسەتىپ، ءوزارا سەنىم ارتىپ كەلگەن جاقسى كورشى، جاقسى دوس، ابزال سەرىك، جۇڭگونىڭ باتىستا ياڭگۋان قامالىنان شىققانداعى ەڭ ادال كونە كوز دوسى. بۇگىنگى تاڭدا جۇڭگو الدەقاشان الەمدىك حاۋىپسىزدىكتى، ورنىقتىلىقتى قامتاماسىز ەتەتىن جانە عىلىم - تەحنيكانىڭ، ەكونوميكانىڭ دامۋىن جەبەيتىن شەشۋشى كۇشكە اينالدى، جۇڭگومەن سەلبەسۋ − ءار ەلدىڭ باياندى دامۋدى جۇزەگە اسىرۋىنداعى كەم بولسا بولمايتىن ماڭىزدى فاكتور، ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ جۇڭگومەن قارىم - قاتىناسىن ونان ارى تەرەڭدەتۋ ءار ەل حالقىنىڭ ورتاق تىلەگىنە ساي كەلەدى، ءار ەلدىڭ ءتۇبىرلى جانە ۇزاق بولاشاقتىق مۇددەسىنە ۇيلەسەدى. جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ جۇڭگومەن سەلبەستىك جاساسۋىنا جاڭا تۇعىر ازىرلەپ، ەكى جاق قارىم - قاتىناسىن جاڭا داۋىرگە باستادى. ءار جاق جۇڭگونىڭ ورتا ازياعا ۇستانعان دوستىق سەلبەستىك ساياساتىن قارسى الادى جانە القايدى، مەملەكەت باسشىلارى ديپلوماتياسىنىڭ ستراتەگيالىق جەتەكشىلىك رولىن ۇزدىكسىز تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى مەحانيزمىن زورايتىپ، كۇشەيتىپ، جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋ مەن ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋدى كۇشەيتىپ، ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ جۇڭگومەن جان - جاقتىلى ناقتى سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، ءار ەل حالقىنا ءتىپتى دە كوپ باقىت جاراتىپ، ءار ەلدىڭ ورتاق دامۋدى، گۇلدەنۋدى جۇزەگە اسىرۋىنا كۇش ۇستەۋدى ءارى وڭىرلىك حاۋىپسىزدىكتى، ورنىقتىلىقتى جەبەۋگە تيەسىلى ۇلەس قوسۋدى قالايدى.

　　5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى مىنالاردى ءبىلدىردى: ءبىر - ءبىرىنىڭ ءوز ەلىنىڭ مەملەكەت جاعدايىنا ۇيلەسەتىن دامۋ جولىن تاڭداعانىن باتىل قولداۋ، ءار ەلدىڭ يەلىك ۇقىعى، تاۋەلسىزدىگى، حاۋىپسىزدىگى، تەرريتوريا تۇتاستىعى سياقتى وزەكتى مۇددەسىن باتىل قورعاۋ، وزگە ەلدىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋگە باتىل قارسى تۇرۋ كەرەك. ولار ءتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ ۇستانىمىن جانە الەمدىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن، الەمدىك دامۋ باستاماسىن، الەمدىك وركەنيەت باستاماسىن جوعارى باعالادى، وسى جولعى باسشىلار ماجىلىسىندە كەلىسكەن ماڭىزدى ورتاق تانىمدار مەن جەتىستىكتەردى مۇقيات تياناقتاندىراتىندىقتارىن،”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ باستاماسىنىڭ ورتاعا قويىلعاندىعىنىڭ 10 جىلدىعىن وراي ەتىپ، ءوز ەلىنىڭ دامۋ ستراتەگياسىن ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋمەن ءتۇيىلىستىرۋدى كۇشەيتىپ، وڭىرلىك ءوزارا ۇلاستىرۋدى، تۇتاستىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، ساۋدا، قارجى قوسۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، ەنەرگيا، عىلىم - تەحنيكا، حاۋىپسزدىك، ت . ب سالالارداعى ناقتى سەلبەستىكتى تەرەڭدەتىپ، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستى كۇشەيتىپ، سايىستارعا بىرگە توتەپ بەرىپ، سەلبەستىك ورناتىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى جۇزەگە اسىرىپ، اناعۇرلىم تىعىز جۇڭگو − ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇراتىندىقتارىن ءبىلدىردى.

　　شي جينپيڭ ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن بىرگە «جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىنىڭ شي - ان جارناماسىنا» قول قويدى ءارى «جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىنىڭ جەتىستىك تىزىمدىگىن» ماقۇلدادى.

　　ءار جاق قازاقستاننىڭ 2025 - جىلى 2 - كەزەكتى جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىن ۇيىمداستىرىپ وتكىزۋىن اقىلداسىپ ماقۇلدادى، جۇڭگودا جۇڭگو − ورتا ازيا مەحانيزمىنىڭ تۇراقتى حاتشىلار باسقارماسىن قۇرۋدى ماقۇلدادى.

　　شي جينپيڭ ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن بىرگە تىلشىلەردى دە قابىلدادى.

　　باسشىلار ءماجىلىسى اياقتاعاننان كەيىن، شي جينپيڭ مەن ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى بىرلىكتە 6 ءتۇپ انار اعاشىن ەكتى، بۇل جۇڭگو مەن ورتا ازيانىڭ زامانالىق دوستىق بارىس - كەلىسىنىڭ كۋاسى بولدى ءارى جۇڭگو مەن ورتا ازيانىڭ تىعىز ىنتىماقتاستىعىنىڭ، سەلبەستىگىنىڭ سيمۆولى ەتىلدى، سونداي - اق جۇڭگو − ورتا ازيا قارىم - قاتىناسىنىڭ كوركەم بولاشاعى جونىندەگى ءۇمىتتى بەينەلەدى.

　　ساي چي، ۋاڭ ي، چين گاڭ قاتارلىلار جوعارىداعى قيمىلعا قاتىناستى.

جالعانىم