جۇڭگونىڭ شينجياڭى مەن قىرعىزستان، وزبەكستان قاشقاردا ٴۇش جاق كەڭەسىن وتكىزدى
ءوزارا پايدا جەتكىزۋ سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن دامۋدى جۇزەگە اسىرىپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو _ قىرعىزستان _ وزبەكستان سەلبەستىگىنىڭ تىڭ تاراۋىن جازۋعا قول ۇستاسا كۇش قوسامىز
ما شيڭرۇي، ەركىن تۇنياز ا . جاپاروۆپەن، اريپوۆپەن كەزدەستى
3 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنى جۇڭگونىڭ شينجياڭى مەن قىرعىزستان، وزبەكستان ٴۇش جاق كەڭەسى قاشقاردا وتكىزىلدى.
□سۋرەتتى انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى سۇي جىجيان تۇسىرگەن
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ۋاڭ شيڭرۇي 3 ـ ايدىڭ 2 ـ كۇنى قاشقاردان حابارلايدى. اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ شۋجيى ما شيڭرۇي 3 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنى قاشقاردا قىرعىزستان زۇڭليى ا . جاپاروۆپەن جانە وزبەكستان زۇڭليى اريپوۆپەن جەكە ـ جەكە كەزدەستى ٴارى جۇڭگونىڭ شينجياڭى مەن قىرعىزستان، وزبەكستان ٴۇش جاق كەڭەسىن وتكىزىپ، ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن كەلىسكەن ماڭىزدى ورتاق تانىمىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، جۇڭگو _ ورتا ازيا باسشىلار ٴماجىلىسىنىڭ، 3 ـ كەزەكتى ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرىنىڭ جەتىستىكتەرىن دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ ەكى ەلدىڭ جەرگىلىكتى ورىندارىمەن جان ـ جاقتى ناقتى ىستەر سەلبەستىگى توڭىرەگىندە ىشكەرىلەي اۋىس ـ كۇيىس جاساپ، ٴۇش جاق ورتاق كوڭىل ٴبولىپ وتىرعان كەلەلى ىستەر جونىندە ىشكەرىلەي پىكىر اۋىستىرىپ، قىزمەت شارالارىن اقىلداسىپ، تالقىلاپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو _ قىرعىزستان _ وزبەكستان سەلبەستىگىنىڭ تىڭ تاراۋىن جازۋعا قول ۇستاسا وتىرىپ اناعۇرلىم زور كۇش قوستى. اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اۆتونوميالى رايوننىڭ ٴتوراعاسى ەركىن تۇنياز كەزدەسۋدە، كەڭەستە بىرگە بولدى.
ما شيڭرۇي جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق كوميتەتى جانە اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى اتىنان ا . جاپاروۆ پەن اريپوۆتىڭ كەلگەنىن قارسى الدى. ول بىلاي دەدى: جۇڭگو، قىرعىزستان، وزبەكستان ٴوزارا قولداۋ كورسەتەتىن، ٴوزارا سەنىم ارتاتىن جاقسى كورشى، جاقسى دوس، جاقسى سەرىك. جۇڭگونىڭ شينجياڭى ەكى ەلمەن دوستىق سەلبەستىك قارىم ـ قاتىناسىن دامىتۋعا ايرىقشا ٴمان بەرەدى، ەكى ەلدىڭ جەرگىلىكتى ورىندارىمەن اۋىس ـ كۇيىسى كۇن سايىن جيىلەپ، ٴار سالاداعى سەلبەستىگى كۇن سايىن جاندانىپ كەلەدى. ٴتوراعا شي جينپيڭ مەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شينجياڭ جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە ـ ٴدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، مەملەكەتتىڭ جالپى جاعدايىنداعى ستراتەگيالىق ورنىن مىقتاپ كوزدەپ، جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونى، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، ازيا _ ەۆروپا التىن ارناسىن جانە جۇڭگونىڭ باتىسقا ەسىك اشۋداعى الدىڭعى شەبىن بەلسەنە قالىپتاستىردى. كەزەكتە شينجياڭنىڭ دامۋى بۇرىن بولىپ كورمەگەن تاريحي ورايعا ٴدوپ كەلۋدە، سونداي ـ اق شينجياڭنىڭ ەكى ەلدىڭ جەرگىلىكتى ورىندارىمەن سەلبەستىگىنە تىڭ دا كەڭ ٴورىس ازىرلەدى. ٴبىز جۇڭگو _ قىرعىزستان، جۇڭگو _ وزبەكستان مەملەكەت باسشىلارىنىڭ ماڭىزدى ورتاق تانىمىن باتىل تياناقتاندىرىپ، ەكى ەلمەن ەكونوميكا ـ ساۋدا، ەنەرگيا، كەن ونىمدەرى، ەگىن، مال شارۋاشىلىعى، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا، گۋمانيتارلىق ىستەر، عىلىم ـ تەحنيكا سياقتى سالالارداعى سەلبەستىك دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، جۇڭگو _ قىرعىزستان _ وزبەكستان تەمىر جولىن سالىپ، بەدەل وتكەلىن اشىپ، شەكارا وتكەلىنىڭ يقۋات دارەجەسىن جوعارىلاتۋ، كوپ فورمالى ۇلاسپالى تاسىمالدى دامىتۋ سياقتىلاردى ٴتۇيىن ەتىپ، قۇرىلعىلاردى ۇلاستىرۋدى، تۇتاستىرۋدى بىرگە ىلگەرىلەتىپ، ٴار جىكتەگى قىزمەتكەرلەردىڭ اۋىس ـ كۇيىس تەبىنىن ارتتىرىپ، جۇڭگو _ قىرعىزستان _ وزبەكستاننىڭ ٴوزارا پايدا جەتكىزۋ سەلبەستىگىنىڭ تىڭ ساتىعا كوتەرىلۋىنە بىرگە دەم بەرەمىز.
ا . جاپاروۆ جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ ىستىق ىقىلاسپەن كۇتىپ العاندىعىنا العىس ايتتى. ول مىنالاردى ٴبىلدىردى: قىرعىزستان جاق قىرعىزستان مەن جۇڭگونىڭ جاڭا داۋىردەگى جان ـ جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن دامىتقاندىعىنا جوعارى باعا بەرەدى، ەكى جاقتىڭ ساياسي جاقتاعى وسكەلەڭ ٴوزارا سەنىمى ٴار سالاداعى ٴوزارا پايدا جەتكىزۋ سەلبەستىگىن كەڭەيتۋگە بەرىك نەگىز قالادى. جۇڭگو قىرعىزستاننىڭ ەڭ نەگىزگى ساۋدا، قارجى قوسۋ سەرىگى، قىرعىزستان جاق ٴتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ باستاماسىن بار كۇشپەن قولدايدى. جۇڭگونىڭ شينجياڭى جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى رەتىندە، قىرعىزستان مەن جۇڭگونىڭ سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋدەگى الدىڭعى شەپ قاقپاسى سانالادى. وسى رەتكى كەڭەس ارقىلى قازىرگى شەكارا وتكەلى قۇرىلىسىنىڭ دارەجەسىن جاپپاي جوعارىلاتۋدى ونان ارى ىلگەرىلەتىپ، بەدەل شەكارا وتكەلىن جەدەل اشىپ، تاس جول سياقتى نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسىنىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋدى ٴۇمىت ەتەمىن. ٴۇش جاقتىڭ جۇڭگو _ قىرعىزستان _ وزبەكستان تەمىر جول قۇرىلىسى نىسانىنىڭ تياناقتانۋىن، اتقارىلۋىن قول ۇستاسا جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ەنەرگيا، كەن ونىمدەرى، ەگىس داقىلدارى ەكسپورتى، كەشەندى قورعامالى باجى اۋماعى جانە شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، مەملەكەت باسشىلارى اراسىنداعى ماڭىزدى ورتاق تانىمنىڭ ۇزدىكسىز تياناقتانىپ، ونىمدىلىك كورسەتۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋىن ٴۇمىت ەتەمىن.
اريپوۆ جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ وسى رەتكى كەڭەستى جان ـ جاقتى ورنالاستىرىپ، تاياۋدا وتكىزىلگەن جۇڭگو _ وزبەكستان جەرگىلىكتى ورىندار سەلبەستىك تالقى مىنبەرىن زور كۇشپەن قولداعانىنا العىس ايتتى. ول مىنالاردى ٴبىلدىردى: وزبەكستان مەن جۇڭگونىڭ جاڭا داۋىردەگى بارلىق جاعدايدا بىردەي جان ـ جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناستى دامىتۋى مەملەكەتتەر اراسىنداعى تاتۋ كورشىلىك دوستىقتىڭ تيپتىك ۇلگىسىنە اينالدى. وزبەكستان رەفورما جاساۋدى، ەسىك اشۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتتى، جۇڭگومەن جانە قىرعىزستانمەن ەكونوميكا ـ ساۋدا سەلبەستىگى تىڭ دەڭگەيگە جەتتى. شينجياڭ _ ورتا ازيا مەن جۇڭگونىڭ اۋىس ـ كۇيىسىنىڭ، سەلبەستىگىنىڭ الدىڭعى شەبى، وزبەكستان جاقتىڭ جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ ٴار سالاسىمەن سەلبەستىگى ۇزدىكسىز تەرەڭدەپ، ەكى جاق قول قويىسقان ٴبىر قىدىرۋ سەلبەستىك حۇجاتتارى جەدەل تياناقتانۋدا. وزبەكستان جاق جۇڭگو _ قىرعىزستان ەكى ەلمەن، اسىرەسە، جۇڭگونىڭ شينجياڭىمەن تىعىز سەلبەستىكتى ونان ارى كۇشەيتىپ، نازاردى ەكونوميكا ـ ساۋدانىڭ گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋىن، دامۋىن جەبەۋگە شوعىرلاندىرىپ، زات اينالىمىنىڭ قولايلىلانۋ دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، كاسىپورىنداردىڭ قارىم ـ قاتىناسىن، سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، قاشقاردىڭ جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ ەسىك اشۋ قاقپاسى، جۇڭگو _ قىرعىزستان _ وزبەكستان تەمىر جولىنىڭ ماڭىزدى ٴتۇيىنى بولۋ رولىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، اناعۇرلىم كوپ ٴىس جۇزىندىك ارەكەتتەر ارقىلى ەكى جاقتى، كوپ جاقتى سەلبەستىكتىڭ تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتەدى.
كەڭەستە ٴۇش جاق وسى رەتكى جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ قاشقارىندا ٴۇش جاق كەڭەسىن وتكىزۋدىڭ نەگىز قالاۋ سيپاتتى ٴمانىن جوعارى باعالادى. ولار ٴبىر اۋىزدان بىلاي دەپ قارادى: جۇڭگو _ قىرعىزستان _ وزبەكستان ٴۇش ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى كەلىسكەن ماڭىزدى ورتاق تانىم ٴۇش جاقتىڭ اۋىس ـ كۇيىسىن، سەلبەستىگىن ونان ارى تەرەڭدەتۋىنە ستراتەگيالىق جەتەكشىلىك ازىرلەدى. وسى رەتكى قيمىلدى وراي ەتىپ، مەملەكەت باسشىلارى اراسىنداعى ماڭىزدى ورتاق تانىمدى تياناقتاندىرۋدى ونان ارى ىلگەرىلەتۋ، جۇڭگونىڭ شينجياڭى مەن قىرعىزستان، وزبەكستان ەكى ەلدىڭ جەرگىلىكتى ورىندارى اراسىنداعى سەلبەستىگىنىڭ تىڭ دەڭگەيگە كوتەرىلۋىن ىلگەرىلەتۋ، جۇڭگو _ قىرعىزستان _ وزبەكستاننىڭ ٴوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ سەلبەستىگىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشۋعا دەم بەرۋ قاجەت. ولار ٴبىر اۋىزدان مىنالاردى ٴبىلدىردى: قازىر ٴۇش جاقتىڭ ناقتى ىستەر سەلبەستىگىنىڭ تەبىنى كۇشتى، سەلبەستىك جەتىستىكتەرى ۇزدىكسىز كەڭەيىپ كەلەدى، ۇدايىلانعان اۋىس ـ كۇيىستى، بارىس ـ كەلىستى ونان ارى كۇشەيتىپ، قارىم ـ قاتىناس، سەلبەستىك مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، سەلبەستىك بارىسىنداعى بوگەتتى تۇيىندەردى، قيىن تۇيىندەردى بەلسەنە سايكەستىرىپ شەشىپ، ەكونوميكا ـ ساۋدا، كاسىپ سالاسى، گۋمانيتارلىق ىستەر سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتە اناعۇرلىم زور ىلگەرىلەۋشىلىككە جانە تابىستارعا قول جەتكىزۋدى ىلگەرىلەتەمىز. جۇڭگو _ قىرعىزستان _ وزبەكستان تەمىر جول نىسانى _ ٴار جاقتىڭ دامۋىنا جانە ٴوزارا پايدا جەتكىزۋ سەلبەستىگىنە ساياتىن كەلەلى قىزمەت، جوعارى جىكتەگىلەردىڭ بايلانىس جاساۋىن، ۇشتاسۋىن كۇشەيتىپ، قىزمەت تەبىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، نىسان قۇرىلىسىنىڭ ماندىك ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزۋىن جەدەل ىلگەرىلەتەمىز. ٴۇش جاق تاعى ەركەشتام، تورعات شەكارا وتكەلدەرىنىڭ كەدەننەن ٴوتۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ جانە ساۋدا، زات اينالىمى كولەمىن كەڭەيتۋ سياقتى قىزمەتتەر جونىندە ناقتى اۋىس ـ كۇيىس جاسادى.
كەڭەس اياقتاعاننان كەيىن، ما شيڭرۇي ا . جاپاروۆ، اريپوۆتارمەن بىرگە ەركەشتام شەكارا وتكەلىنىڭ قۇرىلىس، شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ، زەردەلىلەندىرۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ سياقتى قىزمەتتەردى تەكسەردى، جۇڭگو مەن قىرعىزستاننىڭ مەملەكەت قاقپاسىندا جۇڭگو _ قىرعىزستان دوستىق كوپىرى قۇرىلىسىنىڭ جاعدايىن تەكسەردى. شينجياڭداعى كەزىندە ەكى ەل ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى تاعى قاشقار كەشەندى قورعامالى باجى اۋماعىن كوزدەن كەشىرىپ، جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ قاشقار اۋماعى قۇرىلىسىنىڭ اياق الىسىن ىشكەرىلەي ۇعىستى، قىرعىزستان ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىستىق مۇراجايدىڭ مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ، پايدالانۋ جانە بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن جالعاستىرۋ سياقتى قىزمەتتەرىن تەكسەردى.
چىن ۋيجۇن، قادەن كابەن، سۇن حۇڭمەي، جۋ ليفان، سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىندەگى قاتىستى جولداستار قيمىلعا قاتىناستى.
قىرعىزستان مەن وزبەكستاننىڭ قاتىستى تاراۋ، وبلىس، قالا، كاسىپورىن جاۋاپتىلارى، جۇڭگودا تۇراتىن ەلشىلىك قىزمەتكەرلەرى قاتارلىلار قيمىلعا قاتىناستى.