ەركىن تۇنياز قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسىندا تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى
باسىمدىقتى ساۋلەلەندىرىپ، مىقتى يگەرىپ، جەدەل ىستەپ، جوعارى ساپالى دامۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋ كەرەك
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى جاڭ يانفاڭ 3 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى اتۇشتان حابارلايدى. 3 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اۆتونوميالى رايوننىڭ ٴتوراعاسى ەركىن تۇنياز قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ ۇلۇقشات اۋدانىنا، اتۇش قالاسىنا كەلىپ، كەن بايلىعىن بارلاۋ ـ اشۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى ٴوندىرىسى، شەكارا وتكەل قۇرىلىسى، كاسىپتىك وقۋ ـ اعارتۋ سياقتىلار جونىندە تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزدى. ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: مەملەكەتتىك ەكى ٴماجىلىستىڭ رۋحىن، اسىرەسە، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى سوزدەرىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، ورتالىقتىڭ سەگىز ٴتۇرلى بەلگىلەمەسىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرۋ ۇيرەنۋ تاربيەسىن تىڭعىلىقتى ورىستەتىپ، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ قىزمەت ورنالاستىرۋى بويىنشا سەنىمدى بەكەمدەپ، باسىمدىقتى ساۋلەلەندىرىپ، مىقتى يگەرىپ جەدەل ىستەپ، حالىق تۇرمىسىنا تىعىز جاناسىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، ٴبىرىنشى ماۋسىمدا تاماشا باستاما اشىپ، تۇتاس جىلدىق دامۋدىڭ ىرىقتىلىعىنا قول جەتكىزۋ كەرەك.
ەركەشتام شەكارا وتكەلىندە ەركىن تۇنياز قىزمەتكەرلەرمەن اڭگىمەلەسىپ، شەكارا وتكەلىنىڭ اينالىم جاعدايىن ەگجەي ـ تەگجەيلى سۇراستىردى. ول بىلاي دەدى: ۇتىمدى ورايدى مىقتى يگەرىپ، شەكارا وتكەلىنىڭ كاسىپ كۇيىن بايىتىپ، قىزمەت وتەۋدى ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، شەكارا وتكەلىنىڭ قۇرىلىس دەڭگەيى مەن زات وتكىزۋ، كەدەننەن ٴوتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋ كەرەك. جۇڭگو — قىرعىزستان ەركەشتام شەكارا وتكەلى اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرىن وڭدەۋ كاسىپ سالاسى باقشاسىندا ەركىن تۇنياز باقشا رايونىنداعى كاسىپورىنداردى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن جىنتىكتەي وڭدەۋ كاسىپ سالاسى تىزبەگىن ۇزارتىپ، دالمە ـ ٴدال ساۋداگەر ارقىلى ساۋداگەر شاقىرىپ، ٴتىپتى دە كوپ ادامداردى شينجياڭعا كەلىپ قارجى قوسىپ، شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋگە باستاپ، ارنا ەكونوميكاسىنىڭ كاسىپ سالاسى ەكونوميكاسىنا جەدەل ويىسۋىنا كۇش ۇستەۋگە ىنتالاندىردى.
شينجياڭ زىجين التىن قورىتۋ نىسان قۇرىلىسى باسىندا ەركىن تۇنياز كاسىپورىندى التىن، قورعاسىن ـ مىرىش سياقتى ٴتۇستى مەتال بازارىنىڭ باعا بەتالىسىن مىقتى يگەرىپ، كولەمدى كەڭەيتىپ، ونىمدىلىكتى جوعارىلاتىپ، مەملەكەت ستراتەگياسىنا اناعۇرلىم ويداعىداي قىزمەت وتەۋگە، وڭىرلىك دامۋعا قولداۋ كورسەتۋگە ىنتالاندىردى. ول تاعى جۇڭگو مۇناي تارىم مۇناي الابى سەرىكتەستىگىنىڭ اقموم گاز الابىندا تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، كاسىپورىندى كۇتىپ وتىرماي، ارقا سۇيەمەي، قاتاڭ تالاپ قويىپ ەكپىندەي ىلگەرىلەپ، مۇناي ـ گاز قورىن ارتتىرۋ، ٴونىمدى جوعارىلاتۋ جاعىندا كۇش قوسۋعا ىنتالاندىردى.
اتۇش قالاسى ٴۇستىن اتۇش قالاشىعىندا ەركىن تۇنياز جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزىنا بارىپ، ەگىمشىلىك ٴىرى وتباسىلارىمەن اڭگىمەلەسىپ، كوكتەمگى ەگىسكە دايىندالۋ جاعدايىن ۇعىستى. ول تاعى اتۇش قالاسى ٴانجۇر ٴۇش كاسىپتى توعىستىرۋ عىلىم ـ تەحنولوگيا جاسامپازدىق باقشاسىنا، ٴۇستىن اتۇش قالاشىعى تاقۇت قىستاعىنا بارىپ، ٴانجۇر جىلىجايىنا كىرىپ ٴانجۇردىڭ ٴوسۋ جاعدايىن تەكسەرىپ كورىپ، ٴانجۇردى جىنتىكتەي مانەرلەۋ سياقتى جاعدايلاردى ۇعىستى. ول مىنانى ٴبىلدىردى: باستاماشى كاسىپورىنداردىڭ جەتەكشىلىگىن كۇشەيتىپ، اۋىل ـ قىستاق ەرەكشە كاسىپ سالالارىن زورايتىپ، ەگىنشىلەردى ۇزدىكسىز پايداعا كەنەلدىرۋ كەرەك.
شينجياڭ ەيرفا ليفت شەكتى سەرىكتەستىگىندە ەركىن تۇنياز كاسىپورىننىڭ عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشىپ، ٴونىم جانە قىزمەت وتەۋ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ورتا ازيا بازارىن بەلسەنە اشۋىن ٴۇمىت ەتتى. چاڭۋي زەردەلى ەسەپتەۋ ورتالىعى نىسانى جانە بەلگىلى گيپس بۇيىمدارىن جاساۋ، اشۋ نىسانى قۇرىلىس باسىندا ول قاتىستى تاراۋلاردان شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن كۇش سالا ساپالىلاندىرىپ، كاسىپورىنداردىڭ قوس باعىتتا قارجى قوسۋىنا، دامۋىنا ويداعىداي تاماشا شارت ـ جاعداي جاراتۋدى تالاپ ەتتى.
شينجياڭ تيانشان كاسىپتىك تەحنولوگيالىق داشۋەسىندە (قىزىلسۋ وبلىستىق مەكتەپ رايونى) ەركىن تۇنياز مەكتەپ رايونىنىڭ قۇرىلىس جاعدايىن تەكسەرىپ كورىپ، مەكتەپ رايونى قۇرىلىسى قىزمەتىن جوعارى ساپالى ىلگەرىلەتۋدى، پاندەردىڭ ورنالاسىمىن، وقۋشى قابىلداۋ جانە وقىتۋ قىزمەتىن ٴبىر تۇتاس ويداعىداي جوسپارلاپ، حالىق رازى بولاتىن وقۋ ـ اعارتۋدى قۇلشىنا ويداعىداي جۇرگىزۋدى تالاپ ەتتى.
ەركىن تۇنياز تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋدە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: قىزىلسۋ وبلىسى دامۋ مەن حاۋىپسىزدىكتى اناعۇرلىم ويداعىداي ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ دامۋىن قولداۋ ساياسات ـ شارالارىنان ويداعىداي پايدالانىپ، بايلىق باسىمدىعىن، ساياسات باسىمدىعىن جوعارى ساپالى دامۋ ونىمدىلىگىنە اينالدىرۋ كەرەك. نازاردى ”ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“ قۇرىلىسىنا شوعىرلاندىرىپ، جاسىل كەن كاسىبى، جاسىل مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرى جانە ساپالى جەمىس ـ جيدەك، كوكونىس كاسىپ سالاسى، وسى زامانعى زات اينالىمى سياقتىلاردى جەدەل دامىتىپ، وڭىرلىك ەرەكشەلىككە يە وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن تۇلعالاۋ كەرەك. نىساننىڭ اياق الىسىن يگەرىپ، حاۋىپسىزدىككە كەپىلدىك ەتۋمەن قاتار، ەرتە ورىنداۋعا كەلەتىندەرىن ەرتە ورىنداپ، تەز ورىنداۋعا كەلەتىندەرىن تەز ورىنداپ، تەز ارادا ناقتى قىزمەت مولشەرىن قالىپتاستىرۋ كەرەك. جۇمىستاندىرۋ سياقتى حالىق تۇرمىسى قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، حالىق تۇرمىسىنداعى ناقتى ىستەردى شىن مانىندە ويداعىداي ورىنداۋ كەرەك. ورتالىقتىڭ سەگىز ٴتۇرلى بەلگىلەمەسىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرۋ ۇيرەنۋ تاربيەسىن ويداعىداي ورىستەتىپ، بۇكىل وبلىستا جوعارىدان تومەنگە دەيىنگىلەردى رۋحتى سەرپىلتۋگە، ستيلدى ويداعىداي شىڭداۋعا، تىڭ جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋدى ايگىلەۋگە جەتەكتەۋ كەرەك.